[stan prawny: styczeń 2019 r.]

Zgodnie z art. 140 kro osoba dostarczająca drugiemu środków do utrzymania lub wychowania, która nie jest do tego zobowiązana albo jest zobowiązana z tego powodu, że uzyskanie na czas świadczeń alimentacyjnych od osoby zobowiązanej w bliższej lub tej samej kolejności byłoby dla uprawnionego niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, może żądać zwrotu od osoby, która powinna te świadczenia spełnić.

Powyższa regulacja przyznaje osobie wykonującej obowiązek alimentacyjny niejako "w zastępstwie" prawo do dochodzenia zwrotu świadczeń od osoby niewywiązującej się z ciążącego na niej obowiązku alimentacyjnego. Osoba alimentująca "w zastępstwie" może dochodzić wspomnianego wyżej zwrotu świadczeń w drodze powództwa wytoczonego przeciwko osobie, która zaniechuje alimentacji.

Istotnym z punktu widzenia praktyki jest charakter roszczenia z przytoczonego wcześniej art. 140 kro. W sprawie V CZ 6/13, Sąd Najwyższy uznał, że roszczenie to ma charakter alimentacyjny, toteż w jego przedmiocie nie przysługuje skarga kasacyjna. Warto jednak zauważyć, iż powyższe stanowisko nie jest jedynym występującym w doktrynie, bowiem na kanwie postanowienia SN w sprawie I CKN 1180/00 Sąd Najwyższy zakwalifikował je jako cywilnoprawne roszczenie majątkowe o zwrotnym charakterze. Warto zauważyć, że w doktrynie prawa rodzinnego żadne z sygnalizowanych stanowisk nie jest dominującym, toteż ocena charakteru roszczenia zwrotnego przewidzianego w art. 140 kro każdorazowo zależy od sędziego rozpatrującego sprawę.

Tytułem zakończenia, warto wskazać, iż omawiane roszczenie zwrotne przedawnia się z upływem trzech lat.