Prawo właściwe dla alimentów

Zobowiązania alimentacyjne zawierające element transgraniczny wymuszają ustalenie prawa właściwego. Wśród aktów prawnych kluczowych w zakresie prawa właściwego dla alimentacji należy wymienić:

  • ustawę z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1792);
  • rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz. U. UE. L. z 2009 r. Nr 7, str. 1 ze zm.);
  • Konwencję o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych, sporządzoną w Hadze dnia 2 października 1973 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 39, poz. 444);
  • Protokół o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych (Dz. U. UE. L. z 2009 r. Nr 331, str. 19) z zastrzeżeniem wynikającym z art. 19, który stanowi , że protokół nie narusza innych instrumentów międzynarodowych, których umawiające się państwa są lub staną się stronami, a które zawierają postanowienia w kwestiach uregulowanych niniejszym protokołem, chyba że państwa-strony złożą odmienne oświadczenie do takiego instrumentu.

W związku z powyższym należy zaznaczyć, że Polska jest stroną umów dwustronnych, w których – obok innych zagadnień materialnoprawnych i procesowych – uregulowano prawo właściwe dla zobowiązań alimentacyjnych. Zakres zastosowania umów jest ograniczony. Jeżeli jednak umowa bilateralna ma pierwszeństwo przed protokołem haskim, a prawo właściwe dla alimentów zostało w niej uregulowane – nawet niebezpośrednio – trzeba zastosować normy zawarte w umowie, a nie w protokole (N. Rycko [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut, Warszawa 2017, art. 63.).