Kolejność w obowiązku alimentacyjnym

Kolejność obciążania krewnych obowiązkiem alimentacyjnym określa art. 129 § 1 k.r.o. Uprawniony do alimentacji nie może z własnej woli wybrać osoby, od której będzie dochodził świadczeń alimentacyjnych. W przypadku osoby, która posiada rodziców, dzieci oraz rodzeństwo, obowiązek alimentacyjny w pierwszej kolejności zobowiązane będą ponieść dzieci.

W sytuacji nałożenia obowiązku alimentacyjnego na dalszych krewnych będzie on mieć zawsze charakter subsydiarny. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 22 kwietnia 2022 r. wydanym w sprawie o sygnaturze II SA/Po 926/21 podkreślono, iż „Zasadą jest również, że obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo, gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.”

Według wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 1971 w sprawie o sygnaturze III CRN 187/71 „Jeżeli matka dziecka, chociaż zdolna do pracy fizycznej, żadnej stałej pracy nie ma, często przebywa w szpitalu dla nerwowo i psychicznie chorych, a pracuje jedynie sporadycznie, trudno uważać, że jest ona w stanie systematycznie i na czas dostarczać dziecku środków utrzymania. W takim zaś razie, zgodnie z art. 132 zd. ost. k.r.o.p., uprawniony mógłby domagać się dostarczenia uzupełniających środków utrzymania od krewnych zobowiązanych w dalszej kolejności.

Przede wszystkim najpierw po stronie uprawnionego do alimentacji musi powstać stan niedostatku, aby mógł on dochodzić swego roszczenia – przesłanką tą nie jest objęte roszczenie dziecka względem rodziców. „

Obowiązek alimentacyjny wobec dziecka 'nie dzieli się’ jak gdyby na część macierzystą i ojczystą i gdy ojciec nie jest w stanie sprostać swojemu obowiązkowi, nie znaczy to, że powinni go w tym wyręczać jego krewni. W takiej sytuacji obowiązek ten przechodzi przede wszystkim na drugiego rodzica, a gdyby ten nie mógł tego obowiązku w całości lub w części wykonać, zobowiązani będą w tej samej kolejności dziadkowie obu linii, tj. linii ojczystej i macierzystej”.

Teza orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 1962 roku (sygnatura 2 CR 167/62) wskazuje, iż „Obowiązek alimentacyjny dalszego krewnego istnieje nie tylko wtedy, gdy bliższy krewny nie ma możliwości wypełnienia tego obowiązku, lecz może powstać także wtedy, gdy bliższy krewny mimo takich możliwości nie wywiązuje się ze swych obowiązków. Dalszemu krewnemu, który świadczy na rzecz osoby uprawnionej, przysługuje regres do bliższego krewnego w takim zakresie, w jakim niewypełnienie przez tego ostatniego obowiązku alimentacyjnego nie jest wynikiem obiektywnej niemożliwości, lecz wynikiem uchylania się od wykonania tego obowiązku.„.