Postępowania sądowe bywają bardzo kosztowne, szczególnie jeśli mamy do czynienie z roszczeniem okresowym – np. comiesięcznym. Z drugiej strony prawo polskie, a w szczególności Konstytucja chroni prawa dziecka oraz zapewnia wsparcie rodzinie (art. 71 i 72 Konstytucji). W konsekwencji, chcąc zapewnić realną możliwość dochodzenia roszczeń alimentacyjnych nawet w przypadku rodzin najuboższych, ustawodawca wprowadził szereg ułatwień finansowych.
Przede wszystkim art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych mówi, iż strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów nie ma obowiązku pokrywania kosztów sądowych. Dotyczy to kosztów w całości postępowania – zarówno w I instancji (np. opłata od pozwu, wniosku o uzasadnienie czy wniosku o wydanie odpisu orzeczenia), jak i w instancji II (np. opłata od apelacji, zażalenia). Dotyczy to także wszelkich wydatków wymienionych w art. 5 ustawy – min. wynagrodzenia biegłych, kosztów ogłoszeń czy kosztów przeprowadzenia innych dowodów.
Osoba uprawniona do żądania alimentów nie zapłaci także opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Zwolnienie to wynika z art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o opłacie skarbowej.
Co więcej, rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości o opłatach za czynności adwokackie (§4 ust. 1 pkt 9) ustala stawki minimalne w sprawach dotyczących alimentów na kwotę 120 zł. Jednakże nie dotyczy to sytuacji, w której obowiązek zwrotu kosztów obciąża osobę zobowiązaną do alimentów. W takiej sytuacji koszty adwokackie ustala się na zasadach ogólnych – od wartości przedmiotu sprawy. Bliźniacza regulacja znajduje się w rozporządzeniu dotyczącym opłat za czynności radców prawnych. W praktyce oznacza to, że jeżeli uprawniony do alimentów przegra sprawę, to koszty reprezentacji, które będzie musiał zwrócić stronie przeciwnej (o ile oczywiście ten korzystał z pomocy adwokata bądź radcy i wniósł o zwrot kosztów) będą bardzo niskie. Jeżeli jednak to zobowiązany do płacenia alimentów przegra sprawę, będzie musiał zwrócić uprawnionemu znacznie wyższe koszty reprezentacji.
Podsumowując, postępowanie alimentacyjne ukształtowane zostało w taki sposób, aby osoba żądająca zasądzenia alimentów oraz ich podwyższenia lub osoba pozwana o obniżenie alimentów (w tym także o ustalenie nieistnienia obowiązku alimentacyjnego) nie musiała ponosić kosztów postępowania. Z pewnością wpływa to pozytywnie na możliwość rzeczywistego egzekwowania roszczeń alimentacyjnych przez uprawnionych.